Patroni kategorii

Guziki herbowe - małe, kolekcjonerskie cacuszka!

fot. ze zbioru autora

Publikacja: 04.06.2010

Wśród licznych i bardzo różnych przedmiotów godnych zainteresowania kolekcjonerów wymienić można dawne guziki.

Te niewielkie przedmioty są często traktowane z pewnym lekceważeniem, jako coś mało istotnego o niewielkim znaczeniu. Po bliższym poznaniu guzików możemy jednak nabrać do nich pewnego szacunku.

Podczas I wojny światowej na wielu frontach tworzyło się Wojsko Polskie dając początek odradzającej się Polski. Zarówno Legiony Polskie w Galicji, Korpusy Wschodnie w Rosji, Armia Hallera we Francji czy odziały polskich ochotników w Ameryce miały mundury z guzikami, na których widniał polski orzeł. Guziki te były ważnym elementem munduru bo określały tożsamość naszych żołnierzy. Niedawno polski guzik wojskowy stał się też symbolem upamiętniającym ponurą zbrodnię katyńską, popełnioną na polskich jeńcach wojennych. Guziki wojskowe, które doczekały się nielicznych opracowań, to tylko część szerszej "guzikowej dziedziny kolekcjonerskiej".

fot. ze zbioru autora

Pomijając wiele interesujących rodzajów guzików np. guzy kontuszowe i żupanowe, czy późniejsze cywilne grawerowane i emaliowane, zamierzamy zwrócić uwagę na guziki liberyjne.
Przez cały XIX wiek i początek dwudziestego na dworach magnackich oraz w skromniejszych siedzibach szlacheckich reprezentacyjna służba nosiła efektowne liberie z pięknymi guzikami.
Zwyczaj noszenia liberii przetrwał jeszcze w niektórych renomowanych hotelach, klubach oraz czasem wśród dorożkarzy.
Najbardziej efektowne z guzików liberyjnych to takie, na których są umieszczone herby szlacheckie właścicieli majątków. Zostały one zebrane i opracowane w formie polecanego przez nas katalogu. Biorąc pod uwagę ich pochodzenie z terenu dawnej i dzisiejszej Polski, to jest to jedyne opracowanie.  Adresowane jest do kolekcjonerów, a także miłośników historii i kultury.

fragment z katalogu "Guziki herbowe zamki i pałace..."

Popularne i mniej interesujące guziki liberyjne z koronami i monogramami (bez herbów)zostały w niniejszym opracowaniu pominięte. Materiał natomiast został uzupełniony reprodukcjami dawnych pocztówek z widocznymi pałacami, dworami i zamkami, z których mogą pochodzić prezentowane guziki. Wiele z tych obiektów jest w stanie ruin, a po niektórych nie zachowały się nawet ślady ? nie licząc guzików i pocztówek. Więcej informacji dostępnych jest na załączonej na końcu strony broszurze.

Uwzględniając ogólne zainteresowanie opracowaniem guzików jest rozważana myśl przygotowania uzupełnienia istniejącego katalogu w postaci drugiej części . Zamierzając zrealizować ten pomysł liczymy na to, że osoby, które posiadają interesujące guziki herbowe udostępnią je w postaci  zdjęć i krótkich opisów takich jak średnica, materiał wykonania i pochodzenie co ułatwi ich identyfikację. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt z redakcją Kochamantyki.pl   

Zbigniew Zajchowski