Powódź we Wrocławiu 1903r. na kartach pocztowych

Częstym motywem kartek z tego okresu było przedstawianie zalanych okolic wysp odrzańskich i uniwersytetu, a także rejonów dalej oddalonych od centrum wśród których np. dominuja Szczytniki. Kilkakrotnie na kartce pocztowej znalazł się zalany Rakowiec, oraz ?spektakularny? widok zburzonego budynku rafinerii spirytusu na ulicy Cybulskiego. Pocztówki pokazują krajobrazy dokumentujące stan wody, powstałe zniszczenia, rodzaj zabezpieczeń budowanych przez mieszkańców, a także sceny z ich życia codziennego. Część kartek bardzo dobrze obrazuje zniszczenia odsłonięte po opadnięciu wody. 

Zebrane karty pocztowe ukazują dokładny obraz powodzi 1903 r. Ciekawe jest jednak, że na pocztówkach nie znalazły się żadne z dzielnic oddalonych od miasta. Po części można to tłumaczyć słabszą atrakcyjnością pocztówek z mniejszych miejscowości. Tłumaczenie to jednak nie zawsze jest zasadne, ponieważ np. Osobowice, były dość często umieszczane na pocztówkach i zaliczano je do terenów atrakcyjnych, a mimo to nie ma kartek przedstawiających tę dzielnicę podczas powodzi. Drugim możliwym tłumaczeniem jest niemożność dotarcia fotografów do danej miejscowości. Nie wydaje mi się jednak, aby to kryterium było także decydujące, ponieważ nawet bardzo mocno zalane Zacisze doczekało się zdjęcia w gazecie oraz przynajmniej dwóch pocztówek.

O pojawieniu się w sprzedaży kart z motywem powodzi informowała wrocławska prasa. W numerze 198 Breslauer General Anzeiger z 19 lipca 1903 ukazała się informacja, że z nakładem księgarni Wilhelma Steibera  (ul. Legnickiej - Friedrich-Wilhelm Straße 14), wyszła seria pocztówek z powodzią we Wrocławiu. Zdaniem autora ??seria pocztówek znajdzie wielu nabywców?. Nie może nas dziwić ten fakt, ponieważ pocztówki były bardzo popularne, a temat powodzi wzbudzał dużą sensację. Dla przeciętnego mieszczanina posiadanie aparatu było dużym luksusem i mało kto mógł sobie na to pozwolić. Większości pozostało więc nabycie serii ilustrowanych kart pocztowych.  

Widokówka obok zdjęć czy specjalnych wydawnictw (jak cytowany już wielokrotnie i omawiany specjalny dodatek ilustrowany do Schlesische Zeitung), stanowiła ciekawą pamiątkę. Była dokumentem z katastrofy, ważnym szczególnie dla mieszkańców miasta, którzy utożsamiali się z własną, małą ojczyzną (niem. Heimat). Dodatkowo duża dostępność widokówek i jej popularność gwarantowała, że informacja dotrze do ludzi w całych Niemczech. Pozwalała ona mieszkańcom innych rejonów kraju zobaczyć nieszczęście jakie spadło na dany obszar. Pocztówki wykorzystywano także jako cegiełki, z których część dochodu była przeznaczona na pomoc powodzianom. Umieszczenie takiej informacji na rewersie pocztówki utrwalało potencjalnego nabywcę w przekonaniu, że kupując pocztówkę pomaga słusznej sprawie i wiązało go podwójnie z nabyta kartką.

Jak już wspomniałem we wstępie jedyną znaną i różniącą się od autotypii i światłodruku pocztówką była kartka chromolitograficzna. Pochodzi ona z nieznanego wydawnictwa i jest prezentowana poniżej. Technika chromolitografii w przeciwieństwie do dwóch pierwszych nie jest reprodukcją zdjęcia lecz odzwierciedla rzeczywistość według fantazji twórcy ryciny.