Penalna bibliologia, czyli o dedukcyjnej metodzie identyfikowania książek

- Wiem, kto był oprawcą. ? Skonstatował z właściwym sobie, kryminalnym podejściem. - Otóż z całą pewnością Robert Jehoda! - No i na tej podstawie, bez konsultacji okulistycznych, stwierdziłem, że z jego przestrzennym widzeniem wszystko jest w porządku. Faktycznie, tłoczony na ślepo stempel na samym środku lustra tylniej okładziny jednoznacznie wskazywał na to w czyjej pracowni oprawiono ?Krzymuskiego?. To, że pracę wykonał Jehoda, świadczy o tym, że mamy do czynienia z wydaniem luksusowym, był on bowiem jednym z najlepszych przedwojennych polskich introligatorów. Oprawiał księgi należące do najsłynniejszych księgozbiorów w kraju, a także zajmował się restauracją starodruków. Za jego najbardziej spektakularną pracę uważa się renowację ?Kroniki? Jana Długosza ze zbiorów Biblioteki Czartoryskich. Przy ozdabianiu ksiąg współpracował ze znakomitymi artystami, jak choćby z samym Stanisławem Wyspiańskim. Po prostu gość! Tymczasem śledczy wąchał książkę i wymacywał palcami minimalne wypukłości w druku.
- Na pewno nie laserówka. - Nie miałem wyboru, byłem zmuszony przyznać mu rację. Swoją drogą książka wyszła z Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem Józefa Filipowskiego. Postać pana Józefa była wysoce zasłużona dla polskiej typografii. To u niego tłoczono pierwodruki dzieł Wyspiańskiego (przykładowo choćby ?Wesele?), a także sporą część ?Bibliografii polskiej? Estreichera (t. 17 ? 33). To, że tam wydrukowano ?Wykład...? nie powinno specjalnie dziwić, bowiem właśnie Drukarnia UJ zwykła była tłoczyć dzieła krakowskich naukowców, tych z Uniwersytetu, jak i z Akademii Umiejętności (późniejsza PAU). Przykład mojego kolegi wskazuje na to, że nie trzeba literatury, żeby to wszystko sprawdzić, wystarczą czułe opuszki palców.
- Należała poprzednio do jakiegoś naukowca. - Owszem, tak było. Mój znajomy kryminolog, od którego otrzymałem ?Krzymuskiego? w prezencie był, zważywszy na tytuły i ilość publikacji, typowym naukowcem. Tym mnie jednak specjalnie nie zaskoczył, bo do kogo innego mógł należeć specjalistyczny podręcznik sprzed stu lat? Wreszcie, ewidentnie zadowolony z siebie, zapytał ? No i co sądzisz o mojej metodzie? -
Uśmiechnąłem się szeroko, poklepałem go po ramieniu i powiedziałem, że jestem pod dużym wrażeniem. Pożegnaliśmy się zaraz po tym, jak zapłacił za nasze kawy. Zostałem sam ze swoimi myślami i doszedłem do wniosku, że nikt mi w to wszystko nie uwierzy. Co za metoda!

Rzecz jasna cała historia jest zmyślona, a opisany kolega nie istnieje i nigdy nie istniał. Oczywiście Państwo mi ową konfabulację wybaczą, gdyż cel przyświecał mi szczytny. Czego to człowiek nie wymyśli, żeby pochwalić się nową książką! Zrobię tak jeszcze kilka razy i będzie mi po prostu wstyd!
 
 
Do napisania niniejszej quasi-dykteryjki posłużyłem się trzecim wydaniem Wykładu prawa karnego autorstwa Edmunda Krzymuskiego (Kraków 1911), a także Encyklopedią Wiedzy o Książce (Wrocław - Warszawa - Kraków 1971) , Słownikiem pracowników książki polskiej (Łódź 1972) i Księgą pamiątkową ku czci ś.p. Edmunda Krzymuskiego (Kraków 1929).